مغالطه خارج قیاسمغالطه خارج قیاس، نوعی مغالطه است که از متن قیاس مغالطی خارج و در عین حال موجب موجب بهت يا خجالت يا ارعاب مخاطب گردد. ۱ - اجزای مغالطاتاجزای مغالطه بر دو گونه است: ۱. اجزای صناعی یا ذاتی؛ ۲. اجزای خارجی. ۲ - توضیح اصطلاحاجزای خارجی مغالطه؛ که از آن به مغالطه خارج قیاس تعبیر می‌شود، نوعی مغالطه است که از متن قیاس مغالطی خارج و در عین حال موجب غلط‌اندازی و اشتباه‌کاری می‌گردد. از مغالطه خارج قیاس به مغلطات خارجی، مغالطات خارجی و مغالطات عرضی تعبیر می‌شود. ۳ - موارد مغالطه خارج قیاسموارد مغالطه خارج قیاس عبارت‌اند از: ۱. تشنیع بر طرف؛ مانند این که گفته شود: مطلب دقیق‌تر است از این که امثال تو بفهمند: تو را چه رسد که در مقولات تصرف کنی. ۲. تکذیب طرف؛ بدین گونه که هر چه بگوید، گر چه از اولیات هم باشد، انکار و تکذیب شود. ۳. تاویل گفته طرف به طوری که با این تاویل، کاذب به نظر برسد. ۴. تعبیر به عبارت مغلقه و دشوار که موجب سرگردانی و تهیر طرف گردد. ۵. تکثیر الفاظ بی‌معنا و کلمات نامربوط و تکریر بر جمله‌های مذکور که موجب پریشانی طرف شود به طوری که نتواند بر صدر و ذیل کلام احاطه یابد و اصل مقصود را ادراک نماید. ۶. تضعیف مطالب طرف؛ از قبیل این که: مطالب تو کهنه و مندرس و در عین حال، خرافات و اوهام و خیالات… است. [۳]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۶-۳۵۷.
[۴]
شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۴.
۴ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد. • علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. • شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات. • مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه. ۵ - پانویس
۶ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مغالطه خارج قیاس»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۰. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی | مغالطه
|